Kerstoverdenking
Gemeente,
Met Kerstmis vragen we ons af wie onze vader is.......... Beter gezegd: wiens
kind wil jij zijn, welk levensspoor wil jij volgen?! Dat wordt de clou voor de kerstboodschap van dit
jaar.
In het evangelie van Mt. staat vader Jozef centraal. In Bergeijk zijn we met het
Adventsproject bezig geweest rondom de geslachtslijn van Jezus uit Mt (hoofdstuk 1). En daarin stonden
VIER wonderlijke voormoeders centraal: Tamar en Rachab en Ruth en Batseba. In feite allemaal
vrouwen die soms vreemdelingen waren, maar in ieder geval vreemd gingen. En allen voegden zij iets
waardevols aan de geslachtslijn van Jezus toe>>> Sterkte, Gastvrijheid, Trouw, Nederigheid. Vier weken
lang is gelezen uit Mt. 1 en de stamboom van Jezus.
Tot op dat wonderlijke moment (NU) dat je leest
dat die geslachtslijn van Jezus stopt bij Jozef! Daar loopt die lijn op toe.
En dan volgt een secuur............
Drie x veertien verwekkingen. Die uitloopt op Jozef, de man van
Maria, uit wie Jezus geboren is, die Christus genoemd wordt.
En dan volgt het ontroerende verhaal
van Jozef die door de engel Gods wordt aangespoord Maria tot vrouw te nemen en haar kind als zoon te
adopteren.
Heel die geslachtslijn met daarin die vier wonderlijke hoererende vrouwen.
En dan denk je: nu komt Maria; maar nee! De lijn loopt tot op Jozef. Hij staat in het volle licht.
Als man van Maria, wiens kind hij adopteert.
Vandaag stel ik Jozef centraal.
En cirkelt de boodschap rond de vraag: wie is onze vader, oftewel: wiens kind wil jij zijn, welk levensspoor wil
jij volgen?
U kent wellicht dat tv programma ‘Spoorloos’ of ‘Vermist’. Een vrouw maakt met
trillende handen een envelop open. Uitslag van DNA onderzoek. Ze leest, half hardop: “.... dat onomstotelijk
is komen vast te staan: X is de biologische vader’. En dan zijn er tranen, er is lachen en opstaan en leven.
“Van wie ben jij er een”? klinkt de aarzelende vraag van een oude vrouw die op tweede kerstdag een
kleinkind op bezoek krijgt. De verwantschap is van het gezicht af te lezen, maar hoe precies? Zeg me
niet alleen je naam, maar vertel me ook bij wie je hoort......
Je bent een ik, uniek en onvervangbaar,
met die ene speciale naam: Anneke, Geert, Sophie, Boudewijn. Ook ben je met allerlei draadjes verweven met
anderen: je voorgeslacht van voorheen en familie in het heden. Dat is je tweede naam. Jansen, van Wijk, Huizinga,
Kolf. En tot slot is er de verbondenheid met een plek. Waar kom je vandaan? Kameroen, Polen,
Hilversum, de Kempen; nee nee, niet uit Eersel, maar Bergeijk, dat is heel wat anders!
En Jezus?! In de evangeliën wordt herhaald gesproken over de vraag van wie hij er een is. Over de moeder
Maria bestaat geen twijfel.
Marcus zwijgt in alle talen over de vader. En Johannes tilt zijn
verhaal, zijn evangelie van meet af aan op naar een gedicht vol licht. ‘In den beginne was het woord, en
het woord is vleesgeworden en heeft onder ons gewoond’. Alleen Mt en Lc schrijven ieder op eigen wijze, dat
Jozef de niet-biologische vader is. Zij schrijven de oorsprong van Jezus toe aan de HG. -
Jezus, zoon van timmerman Jozef, uit Nazareth. - EN: Jezus, zoon van Maria, die de Christus genoemd
wordt, uit de HG.
In een oude legende, al sinds de derde eeuw bekend bij de kerkvader Origines, en
ook voorkomend in joodse bronnen, zou Jezus geboren zijn uit de verleiding of brute overweldiging van Maria door
een romeins soldaat (Pantera). In dat licht zou ook de stamboom van Jezus volgens Mt. te lezen zijn, die
een spoor van buitenechtelijke verwikkelingen laat zien rondom Tamar, Rachab, Ruth en Batseba. Hij komt uit een
familie van vreemde vrouwen en bastaardkinderen. Enige historische zekerheid is hier niet te vinden,
maar de mogelijkheid geeft te denken.
- Jezus de zachtmoedige, Jezus die God aanspreekt met abba,
pappie, daddy, die spreekt over de andere wang toekeren. Het is de zoon van Jozef de timmerman, i.e.
de rechtvaardige, de tsaddiq, de zachtmoedige; i.e. hij die zich verantwoordelijk voelt voor de ander die op
zijn zorg is aangewezen. - Daarnaast is er een spoor van geweld dat Jezus heeft gevormd.
Kindermoord en de vlucht naar Egypte. Er is zijn optreden, denk bv. aan Jezus die zijn collega’s
uitscheldt voor adderengebroed en witgepleisterde graven. Jezus die woedend te keer gaat in de tempel met
zijn zweep. Er is zijn uiteindelijke terechtstelling.
Van wie is hij nu eigenlijk de zoon?
Het laat zich denken dat Jezus natuurlijk te kampen heeft gehad met de vraag: ‘Wie is mijn vader?
Dat wil zeggen: in wiens spoor ga ik mijn leven leiden?!
Ik denk dat
hij in deze tweespalt evenwicht gevonden heeft door zijn verbinding met een derde die hij ‘Vader’ (met een
hoofdletter) noemt. De evangelisten beschrijven allen de innigheid met die Vader. Als
twaalfjarige moet hij ‘in het huis van mijn Vader zijn’ en stervend roept hij: ‘Vader, in uw handen leg
ik mijn geest’.
---------------------------------
Niet alleen een bezoek
aan oma op tweede kerstdag, maar de kern van het feest van de geboorte zelf, roept de vraag op:
“Van wie ben jij er een?”
Geboorte is geen keuze. Het wordt je aangedaan, het overkomt je.
Welk levensspoor je voortzet, is wel een keuze!
Kerstfeest laat ieder die het viert achter
met de noodzaak af te wegen van welke ‘vader’ je kind wilt zijn oftewel: welk levensspoor wil jij volgen?!
amen
|